Descobertar
Video
- Descobertar
Istoric
- Descobertar
Que hè mau saber de on arriban eras quilhas de 9.
Que sembla totun que s'i hasè aras quilhas peth Biarn aths sègles XVau o XVIau. Aqueth jòc que s'espandí de quiu enlà ath sègle XIXau peth tot eth sud-oèst de França.
Dab er'emigracion deths gascons qu'esté introdusit aras Americas.
Eth purmèr deths grans concors de quilhas de 9 que's tiengó a Dacs (40) en 1898; concors similaris qu'estén lèu organisats per tot eth Sud-Oèst.
Era Federacion francesa deras quilhas de nau qu'esté creada en 1948 a Ortès (64). Qu'esté integrada ara Federacion francesa d'espòrt deras Quilhas (FFSQ) vaduda desempuish Federacion francesa de Bowling i d'espòrt de Quilhas (FFBSQ).
Er'arrama quilhas de 9 que compta haut o baish 650 sòcis.
Quin a evoluat era forma dera quilha de 1882 dinc a 1910 :
Eth quilhèr
- Descobertar
Eth terrenh de jòc o quilhèr qu'a d'estar dens un locau acessat.
Qu'ei un sòu de terra hòrta trepada a on son pausadas 9 quilhas a 2 m 15 er ua der'aute. Totas eras quilhas que son dens un quarrat marcat ath sòu. Aqueth quarrat qu'ei era tremièra der'accion deth bòlo.
Era quilha qu'ei pausada sus un pèd de husta aperat pitèra o pitet, que pesa de 2,8 a 3,2 Kg i que mesura 96 cm; qu'ei de hac.
Eth bòlo qu'a un diamètra de 30 cm haut o baish i que pesa de cap a 6 Kg; qu'ei de noguèr.
Eth jòc
- Descobertar
Har aras quilhas qu'ei arronçar ua quilha (dita quilha de man) dab un bòlo entà escàder un deths 12 jòcs fixats.
Entad aqueths 12 jòcs, eth jogador qu'a d'enviar eth bòlo sus era quilha aperada plom.
Eth jogador que hè eths 12 jòcs i que s'i hè addicion deras quilhas cadudas.
Exemple : 1r jòc, arrua dreta
Eth jogador que's plaça a un deths 4 còrns deth quarrat davant dera quilha aperada u quilha de man.
Dab un sol balanç qu'a de trucar era quilha de man dab eth bòlo i arronçar eth bòlo tà dessus eth plom.
Era quilha de man qu'a de har càder d'autes quilhas.
Si eth bòlo a tocat eth plom i si ei demorat dehens deth quarrat, eth jogador que s'i ei escadut. Que's ditz de qu'a heit choès o bon; qu'a eth dret de rebàter, qu'ei a díser de tornar jogar en causint un combinat de jòcs entà poder har càder eth mei de quilhas qui posquia.
Abans cada truc, eras quilhas cadudas que son de tornar pitar.
A cada jòc que s'i comptan eras quilhas cadudas ath purmèr còp mes tanben ath segond si per cas eth jogador a hèit choès.
Eth mei qui's pòt har càder que son sheis quilhas ath còp.
Jogador qui's prepara
ath jòc arrrua dreta..
Que s'i hè tau medish entaths autes jòcs.
Eths 12 jòcs que's comptan en 7 jòcs bracs i 5 jòcs longs.
